MEE-MAKERS: Jonge kinderen zijn van nature uitvinders 

In gesprek met Luc Swaab, mede initiatiefnemer en oprichter van de Uitvindfabriek, een leer en experimenteer omgeving, waar kinderen enthousiast worden gemaakt voor de wereld van wetenschap en technologie. 

Luc: ‘Ik ben van origine econoom. Na mijn studie in Tilburg heb ik eerst een tijd als docent economie gewerkt aan de HAS in Den Bosch. Daarna ben ik even IT consultant geweest, maar dat paste niet echt bij mij. In 2000 heb ik het Technocentrum in West Brabant opgestart, dat als doel had om meer leerlingen te laten aanmelden voor technische beroepsopleidingen. In 2010 ben ik voor mezelf begonnen. Inmiddels was ik geboeid geraakt door de principes van hoe slimmer te werken niet harder, met meer kennis over de werking van je brein. Ik ben opgeleid door BrainStudio en geef vanaf 2012 BrainTrainingen 

Verhalen van onderzoek en experiment 

In de Uitvindfabriek komen kinderen van de onderbouw tot de bovenbouw van de basisschool, maar ook leerlingen van het voortgezet onderwijs of van het MBO. Met name voor jonge kinderen proberen we zoveel mogelijk aan te sluiten op hun belevingswereld met behulp van zogenoemde uitvinders avonturen. Dat zijn aansprekende verhalen met uitvinders in de hoofdrol, die hun oorsprong vinden in de Ontdekfabriek Eindhoven. De uitvinders hebben grote plannen en lopen dan tegen een probleem aan waar ze hulp bij nodig hebben. Hoe steek je bijvoorbeeld een ravijn over als je op zoek bent naar de oorsprong van een rivier? Kinderen wordt gevraagd om mee te denken over oplossingen. Dat doen ze in workshops, maar het kan deels ook online, want er zijn lesbrieven met instructievideo’s beschikbaar. Tot de verbeelding sprekend is ook dat MBO-studenten onder begeleiding van professionals van bedrijven allerlei rekwisieten en voorwerpen maken, die een plaats krijgen in het verhaal. Dat kan een dolfijn zijn, die kan vliegen en zwemmen of een elektrische auto. Die rekwisieten worden ook tentoongesteld. De kinderen beginnen vaak in de eigen klas met de voorbereiding van het verhaal, waarna ze in de Uitvindfabriek een film te zien krijgen. Vervolgens gaan ze in een workshop iets maken wat op die film betrekking heeft met materialen die de Uitvindfabriek beschikbaar heeft. Dat kan karton zijn, piepschuim, hout of ijzer. Maar er staan ook 3 d printers. 

Bewezen effecten 

Uit onderzoek blijkt dat het gebruik maken van verhalen voor kinderen maakt dat zij meer kennis over techniek verwerven, maar ook dat hun houding ten aanzien van techniek verandert. Vooral meisjes blijken hierdoor te worden aangesproken. Deelname aan de activiteiten in de Uitvindfabriek zijn natuurlijk geen garantie dat die kinderen ook iets met techniek gaan doen. Maar ze doen in ieder geval rijke leerervaringen op, waar ze in hun verdere schoolcarrière en leven voordeel van hebben. Ze leren creatieve oplossingen bedenken, omgaan met tegenslag en improviseren, samenwerken en kritisch denken. Luc: ‘De Uitvindfabriek is sinds 2017 een beproefd en bewezen concept dat het leren van kinderen betekenisvol maakt. Maar minstens zo belangrijk is dat zowel kinderen als leerkrachten unaniem enthousiast zijn over het proces en over wat het oplevert. Inmiddels hebben we zo’n 50.000 bezoekers, sinds de opening, over de vloer gehad bij ons in de Faam en dat hadden er nog zeker 14.000 meer kunnen zijn zonder de lockdown perioden als gevolg van corona. Om de exploitatie rond te krijgen, zijn we nog bezig om structurele steun te verkrijgen, deels door subsidies, deels door sponsoring.’ 

Gezamenlijke ambities 

‘In Power of the Future werken we samen met het Urban Living Lab Junior. Bij de kennismaking met Raymond Sparreboom en Marcel Kesselring bleek al snel dat wij mooie gezamenlijke ambities hebben, onder andere als het gaat om vanuit verschillende achtergronden van elkaar te leren. Wij bieden bijvoorbeeld ook projectactiviteiten voor MBO leerlingen van Curio, zoals vervangende stages en praktijkopdrachten. Ook bieden we trajecten aan voor MBO leerlingen niveau 2 die, voordat ze op stage gaan nog wat extra vaardigheden moeten opdoen om er voor te zorgen dat de stage succesvol verloopt.. Daarnaast hebben we mooie samenwerkingsprojecten voor studenten van Curio, Avans en bedrijfsleven. Bijvoorbeeld bij het elektrificeren van een oude dubbeldekker bus. Met Power of the Future richten we ons op kinderen van de basisschool. Met verschillende betrokken partijen willen we jonge kinderen enthousiasmeren voor techniek, waarbij natuurlijk tegelijk ook de toekomstgerichte vaardigheden aan bod komen. Ericsson werd opdrachtgever en leer- en experimenteer omgeving van De Uitvindfabriek werd uitvoeringslocatie waar de kinderen in teams konden werken aan het ontwerpen en bouwen van hun oplossing Het project was best complex qua planning en logistiek, omdat 4 verschillende groepen leerlingen 3 x in de week naar 4 locaties moesten gaan. Wij hebben samen met vrijwilligers uit het project de begeleiding van de kinderen verzorgd, met inhuur van onze avonturenbegeleiders.’ 

Dilemma’s 

Het is overigens lastig gebleken om voldoende studenten te enthousiasmeren om als vrijwilliger te ondersteunen, . De conclusie is dat er toch echt budget moet worden vrijgemaakt om alles goed te organiseren. Je hebt goede mensen nodig en voldoende slagkracht. Uiteindelijk mogen we terugkijken op een zeer geslaagd projecten dat willen we graag een vervolg geven. Daarvoor moet wel een keuze worden gemaakt. Waargaan we op focussen, hoe organiseren we dat en welke investering is er voor nodig? 

Samen bouwen aan de toekomst 

Waar het om gaat is dat we met elkaar waarde creëren, niet alleen voor de korte termijn, maar juist ook voor de langere termijn. Die impact is niet altijd goed te meten. We willen met elkaar bijdragen aan de ontwikkeling van de stad en ik denk dat de samenwerking met ULL Junior ons ook gaat helpen om ons netwerk te verbreden en onze zichtbaarheid te versterken. In die zin geloof ik dat co- creatie tot mooie resultaten kan leiden voor meerdere belanghebbenden. Wat mij betreft, draait het daarbij vooral om de kinderen, die rijke leerervaringen opdoen, die bijdragen aan hun ontwikkeling en hen vooruit helpen in de wereld. 

Anders denken en doen 

‘De Uitvindfabriek maakt onderdeel uit van de educatieve basisinfrastuctuur van het primair onderwijs en biedt tegelijkertijd een alternatief voor het reguliere onderwijssysteem, waarin cognitief leren en cijfers nog steeds centraal staan. De oriëntatie op 21 eeuwse vaardigheden, ambacht en maakberoepen mag een stuk sterker worden wat mij betreft. We hebben denkers, doeners en ‘doenkers’ nodig. Zeker als we de complexe uitdagingen in de samenleving het hoofd willen bieden. Ik geloof erin dat de uitwisseling van aanvullende kennis en skills hierin kan ondersteunen.'