Teruggeven is kunst

“Ik bedank het Edisonplein voor zijn bruisendheid, voor zijn kleur. De zaadjes van hoop worden hier geplant.” Deze en nog veel meer lovende woorden waren te lezen tijdens de expositie op het Edisonplein, met kunst over én met de wijk.  

Pal voor de Buurtsalon waar Urban Living Lab Breda wekelijks haar wijklab mag houden, opent deze laatste vrijdag van september de expositie. Het kunstwerk bestaat uit een witte loper vol teksten en gedichten die over het plein gedrapeerd ligt. Een on-af kunstwerk is het, want voorbijgangers mogen vandaag aanschuiven aan tafel en daar in hun eigen woorden het winkel- en woonplein bedanken. Zo verschijnen deze dag nieuwe teksten op het kunstwerk, met dankbaarheid voor de bushalte als ontmoetingsplek en de hoekjes, kruiden en vogels op het plein.

Het kunstwerk is een resultaat van twee projecten van het Urban Living Lab Breda die zich tussen februari en juni rondom het Edisonplein afspeelden: de CLUBvanONS enerzijds en het onderzoek naar sociale cohesie van afstudeerder en ULLB stagiair Laura de Lange anderzijds. De CLUBvanONS, een initiatief van stadmakers Stefanie Vermeulen en Anne van den Broek, wil de meerstemmigheid van de mensen in de stad laten klinken en vangen, en inwoners een gelijkwaardige positie geven waar de toekomst van de stad op tafel ligt. Tijdens CLUBvanONS bijeenkomsten worden mensen met ongeschreven regels uit de hiphop wereld bij elkaar gebracht, waardoor ter plekke een gelijkwaardige ruimte ontstaat. Een cypher, of veilige tussenruimte beschrijft Van den Broek in haar masterscriptie All Eyes on Me. Dat kan bijvoorbeeld door met elkaar in een cirkel te staan en hardop dankbaarheid uit te spreken voor een plek, zoals het Edisonplein.

Edisonplein wil meer kunst

Afstudeerder Laura de Lange paste deze techniek toe tijdens haar zoektocht naar meer onderlinge verbinding op het Edisonplein. Zo ontstonden de spoken word-teksten, opgeschreven en uitgesproken door bewoners en lokale wijkprofessionals. Een belangrijke conclusie uit haar onderzoek: om de lokale gemeenschap te versterken is meer kunst nodig op het plein. En zo waren de witte loper van alle teksten en de expositie van dit kunstwerk een logische volgende stap voor de wijk.

Ondernemer Ali van de Big Bazaar op het plein is zichtbaar geraakt als hij de expositie bezoekt. “Het verwarmt mij om zulke mooie woorden te lezen over ons plein.” Voorbijgangers en omwonenden stralen wanneer ze de teksten lezen en geven aan trots te zijn op hun plein. “Het doet met goed om te lezen hoe mooi ons plein is,” zegt een bewoner. Rondom de expositie staan niet de tekortkomingen van het plein centraal, maar de dingen die het plein juist mooi maken; de kleurrijke mensen, het groen, de winkels, de nieuwe gevels van de flats.

Terwijl een jonge moeder uit Venezuela een lofzang schrijft over de bushalte op het plein als verbindende plek met de stad, knipt en tekent Sky een zine, een mini-magazine. De sociaal designer en kunstenaar is vandaag aanwezig om opnieuw kunst te maken, nu van dit event. “Wat ik heel leuk vind aan deze expositie is dat het echt over de wijk gaat en dat de wijk erbij betrokken wordt. Dat ik hier zit en kan kijken naar wat er gebeurt en dat daarop gebaseerd weer nieuwe interventies worden gemaakt voor verbeteringen van de wijk, dat is heel gaaf.”

“Ik vind de connectiviteit fijn, er is een bushalte die ons verbindt met andere delen van de stad” – Francy

Volgens Van den Broek is het een van de sleutelfactoren voor interventies waarbij studenten en professionals de wijken in trekken om met bewoners in gesprek te gaan. Enerzijds om écht te zakken in verschillende leefwerelden, “Niet om iets mooi te maken, maar om te raken. Om iets voelbaar te maken wat je niet zomaar in woorden kunt vangen,” schrijft Van den Broek. Anderzijds, omdat gelijkwaardigheid pas ontstaat wanneer je de stad niet als decor ziet, maar als meemaker. In de CLUBvanONS krijgt kunst daarom een vaste plek. Per bijeenkomst schuift een lokale maker of kunstenaar aan zoals Skye, die vandaag een zine maakt. Binnenkort krijgen alle ondernemers op het plein een poster van diens kunstwerk om op te hangen in de etalages.

“Ik bedank het Edisonplein voor het zijn van een plek met veel culturen en achtergronden. De diversiteit is juist wat het Edisonplein unique maakt. Ook wil ik de Buurtsalon bedanken, voor het zijn van een plek waar al deze diverse mensen altijd terecht kunnen komen.”