Wijklab IJpelaar: De Ontdekkingsfase

Sinds de zomer komt in het schoolgebouw van Curio ISK in de Bredase wijk IJpelaar een diverse groep wijkpartners samen om te werken aan brede welvaart in de wijk. In dit artikel laten we zien wat er in de Ontdekfase in de praktijk is gebeurd.

De Ontdekfase draait om klein beginnen, experimenteren en het leggen van een stevige basis. Wijklab IJpelaar betrekt niet alleen bewoners, wijkpartners en onderwijs, maar werkt vanuit de quadruple helix: onderwijs, overheid, bewoners en (maatschappelijke) organisaties. In deze Ontdekfase wordt daarom ook gekeken naar ondernemers en organisaties in de wijk.

De Ondernemende wijk

Studenten Commerciële Economie van Avans University of Applied Sciences onderzochten het ondernemersklimaat in de wijk: van bedrijven en mkb’ers tot maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven. Uit gesprekken met winkeliers van Winkelcentrum De Burcht bleek dat er al verschillende initiatieven zijn in samenwerking met de wijk, en dat men graag wil aansluiten bij het Wijklab. Ook kwamen er vraagstukken naar voren over de samenwerking met de gemeente en bewoners, waarbij communicatie vaak een belangrijke oorzaak is.

Het plan is om na de drukke periode voor de winkeliers in het nieuwe jaar een Smaaktafel te organiseren om verschillende perspectieven samen te brengen. Studenten probeerden daarnaast contact te leggen met maatschappelijke organisaties. Dit bleek lastig door de dagelijkse drukte en hoge werkdruk in de zorg. Daarom wordt nu aangesloten bij een bestaande netwerkbijeenkomst om zo de verbinding met het Wijklab te versterken.

Een derde studentengroep deed onderzoek naar burgerinitiatieven. In IJpelaar is Buurtkracht actief, een bewonersinitiatief waarbij vrijwilligers hulpvragen en hulpaanbod binnen de wijk met elkaar verbinden. Buurtkracht werkt laagdrempelig: wie hulp nodig heeft kan dit aanmelden, waarna coördinatoren en buurtcontactpersonen een passende match zoeken. Dit varieert van een praatje of klusje tot samen koffie drinken – zonder financiële vergoeding, alleen met een kopje koffie als welkom. Het initiatief is actief in meerdere Bredase wijken en versterkt de sociale samenhang.

Buurtkracht was nog niet goed bekend met het Wijklab. Na uitgebreide gesprekken met studenten werden zij uitgenodigd voor De Huiskamer. Hieruit bleek dat Buurtkracht zelf ook behoefte heeft aan ondersteuning, vooral op het gebied van digitalisering.

Buurtkracht

De nieuwste Burgercollectieven-monitor laat zien dat burgerinitiatieven in Nederland sterk in opkomst zijn. Steeds meer bewoners bundelen hun krachten om te werken aan leefbaarheid, welzijn en zorg in hun eigen buurt. Deze ontwikkelingen sluiten nauw aan bij wat we in het Wijklab zien: bewoners die lokaal verantwoordelijkheid nemen en steeds meer voor elkaar zorgen.

De Huiskamer

Tijdens eerdere Smaaktafels gaven bewoners aan dat er weinig plekken zijn waar men elkaar echt ontmoet. Al snel werd duidelijk dat er grote behoefte is aan een ontmoetingsplek: de Huiskamer van de Wijk. Daarom werd het idee uitgewerkt om op dinsdagmiddagen de deuren van de Curio ISK-school te openen voor de wijk. Bewoners kunnen er terecht voor koffie, ontmoeting en het delen van wensen en ideeën.

De Huiskamer blijkt een groot succes. Met meer dan dertig bewoners, studenten en wijkprofessionals per middag was de opkomst boven verwachting. De behoefte aan creatieve workshops, spelmiddagen en meer onderling contact werd duidelijk. Samen met wijkprofessionals werd gekeken wat spontaan kon ontstaan – niets is verplicht. Wil je kaarten of sjoelen? Dat kan. Jong en oud vonden elkaar, en tussen de spelletjes door werd veel informatie over de wijk gedeeld.

Ook kwam naar voren dat in de afgelopen jaren, met name tijdens de coronaperiode, veel beweegactiviteiten waren verdwenen, terwijl er juist veel behoefte aan is. Dit vormt een mooi startpunt om te onderzoeken hoe deze activiteiten, samen met het onderwijs, nieuw leven ingeblazen kunnen worden. Ondertussen haken vrouwen van verschillende achtergronden wekelijks samen, en bewoners die elkaar eerst niet kenden, groeten elkaar nu op straat.

Studenten zagen dat eenzaamheid een belangrijk thema is in de wijk en organiseerden een buurtbingo. Buurtkracht kreeg daarbij het podium om hun initiatief breder bekend te maken. De middag was zo geslaagd dat er wordt nagedacht over een maandelijkse buurtbingo. Ook bedachten studenten originele prijzen: zij stelden hun eigen tijd beschikbaar, bijvoorbeeld om boodschappen te doen.

De feestelijke opening van De Huiskamer

Dinsdag 9 december was de feestelijke opening: de Huiskamer XL, langer dan normaal en met meer activiteiten, van beweegactiviteiten en rondleidingen door de school, hapjes van ISK-leerlingen, de expositie van het Woonlab Urban Living Lab Breda, tot de mensen van de Club van Ons die een illustratie uitdeelden over de wijk. Geen bobo’s, geen officiële handelingen, maar gewoon informeel en laagdrempelig voor bewoners.

De opkomst overtrof alle verwachtingen. De sfeer was warm en open en er werden weer prachtige nieuwe verbindingen gelegd, onder andere met de wijkraad en de buurtvereniging. Samen met alle wijkpartners, community builders, de sociaal wijkbeheerder en onderwijspartners is een stevige basis gelegd waarop het Wijklab verder kan groeien, experimenteren en bloeien. De grote opkomst en de reacties van bewoners lieten zien dat de behoefte én de bereidheid om samen verder door te pakken groot is in de wijk.

In een periode van 4 maanden zijn er grote stappen gemaakt. Dit komt mede door de energie die aanwezig was bij alle betrokkenen, van bewoners, wijkprofessionals tot studenten en docenten maar zeker ook door de school, de visie en ambitie. Het Wijklab lijkt in een behoefte te voorzien vanuit verschillende perspectieven.

In Beeld: Het verhaal van ontwikkeling Wijklab en Huiskamer

Download: https://urbanlivinglabbreda.nl/wp-content/uploads/2025/12/Wijklab-Ijpelaar-2025.pdf

Hoe verder?

Er wordt een groepje actieve bewoners gevormd en samen wordt in een co-creatie sessie gekeken wat de ideeën zijn en wat samen kan worden opgepakt. Wijklab Ijpelaar is te volgen via Urban Living Lab Breda. Het is geen project, maar een werkwijze. Het is wendbaar, herkenbaar en bovenal lokaal geworteld. Door te werken vanuit de quadruple helix ontstaat er eigenaarschap, innovatie en continu leren.

Wijklab Ijpelaar blijven volgen? Check https://urbanlivinglabbreda.nl/ijpelaar/