Nieuw hoofdstuk voor de toekomststoel in Breda

Waar is de toekomststoel gebleven? Je weet wel, de stoel die in de raadzaal stond en symboliseerde dat de gemeenteraad bij al hun vragen, moties en besluiten rekening hield met de toekomst, met de volgende generaties? Dat vroegen de drie klimaatburgemeesters van Breda, Elisah Pals, Iris Blom en Ludo Ansems zich af. “We vonden het heel goed dat de stoel er was, het is ontzettend belangrijk dat politici verder kijken in de toekomst dan alleen de vier jaar waarvoor ze gekozen zijn,” zei Pals een paar weken terug bij een kopje koffie. “Maar we zien hem niet meer, hij staat ergens op zolder in het Stadhuis.” 

De toekomst aan iedere tafel
De toekomststoel is een idee van schrijver en oud-minister Jan Terlouw. Door een lege stoel aan te schuiven bij iedere vergadering geef je de toekomst een stem, en word je eraan herinnerd om duurzaamheid en kansengelijkheid mee te wegen in de beslissingen van vandaag, is de gedachte. Terlouw pleit voor een toekomststoel in de Tweede Kamer, een lege, 151e lege zetel. Maar ook buiten de politiek kun je de toekomststoel een plek geven, vinden de klimaatburgemeesters: “Eigenlijk zou die in iedere boardroom moeten staan,” vindt Iris Blom.

Aan de slag met Avans Open Studio 
Gemeente Breda had een tijdje een toekomststoel, een lichte kartonnen stoel die je snel in elkaar kon zetten en zo heel eenvoudig tijdens belangrijke vergaderingen een symbolische plek kon geven. Maar toen de drie klimaatburgemeesters navraag deden waar die nu was, ontdekten ze dat die inmiddels niet meer werd gebruikt. Na aanvankelijke verontwaardiging, “Onze toekomst is veel te belangrijk om dit zomaar te laten gaan,” zegt Pals, besloten de drie dan maar zelf de stoel terug in te voeren.

En zo zijn we een maand of twee na die koffie aangekomen bij OpenX, waar een twintigtal Nederlandse en internationale studenten van allerlei opleidingen vijf nieuwe ontwerpen presenteren. De studenten volgen de minor Avans Innovative Studio, waarin ze leren om met de Design Thinking Methode prototypes te ontwikkelen voor echte opdrachtgevers, in dit geval een gezamenlijke opdracht van de klimaatburgemeesters en het UrbanLivingLab. Binnen twee weken hebben de studenten hun ideeën met kleine tests en vragenrondes omgezet in vier verschillende ontwerpen. Iris Blom, die voor het eerst in aanraking komt met AIS is blij verrast: “Er zitten prototypes bij waar je zo mee aan de slag kunt.”  

Een boom, kinderschoenen en infinity symbool
Verrassend ook is dat verschillende groepen andere symbolen hebben verzonnen voor de stoel; We zien kinderschoenen op een spiegelende pilaar, zodat beleidmakers en beslissers kunnen testen of ze zichzelf nog kunnen aankijken bij de koers die ze uitstippelen. We staan bij een boom van lege bierblikjes van Frontaal, de lokale bierbrouwer, en misschien wel het meest verrassend, een knikkerbaan in de vorm van een infinity symbol met gekleurde knikkers die verschillende SDG-doelen (Sustainable Development Goals) vertegenwoordigen. Het is de bedoeling dat je tijdens meetings wat achteloos met het apparaat speelt en de knikkers als het ware oneindig heen en weer laat rollen. “Je kunt het vergelijken met het tekenen van doodles,” legt ontwerper Kaja (20) uit Zwitserland uit. “Als je passief tekent, gaan je gedachten makkelijker stromen en zo’n gedachtenstroom helpt je om je bewust te worden van je besluiten. Dat is nodig, want we doen bijna alles vanuit een bepaalde druk, we staan constant in de actiestand. Daarmee komen onze besluiten ook onder druk te staan en gaan we ons op de korte termijn richten; we willen de dingen snel en nu.” Met het infinity symbool stimuleren Kaja en haar student-collega’s een passieve houding en die is nodig voor de toekomst: “Een duurzame wereld moet meer van binnenuit komen, en niet vanuit druk. Daar wordt het alleen maar moeilijk en lastig van.”

De toekomst vraagt bewuste studenten
Na de vier presentaties en een uitgebreide evaluatie maken we de balans op; welk prototype ‘wint’, is het meest haalbaar en schaalbaar? Iris Blom ziet een winnend element in alle vijf de ontwerpen: “Iedere organisatie is verschillend, het zou goed zijn om vanuit één standaard basismodel de componenten te mogen kiezen die bij jou als organisatie passen. Voor de ene organisatie is het goed om overal stickers en banners te plakken en hangen, voor de andere om een symbool midden in de boardroom op tafel te zetten. Maar voor iedereen geldt; als ze er maar niet omheen kunnen.” 

Nog een grote winst van de AIS weken zit hem volgens Blom in het zaadje dat bij de studenten is geplant in de twee weken van samenwerking: “Het is enorm belangrijk dat studenten bewust leren nadenken over hun toekomst. Je wordt als student heel snel meegenomen in de cultuur van een bedrijf. Dat gebeurt al tijdens de stage. Bij veel bedrijven staat duurzaamheid nog niet standaard op de agenda. Het is niet winstgevend, denken ze, terwijl ze winstberekeningen maken zonder zaken als de waarde van gezonde lucht of van bomen mee te nemen. Het is dus heel belangrijk dat studenten al tijdens hun opleiding zaadjes krijgen die ze bewustmaken van een duurzame toekomst. Dat het anders kan, dat het anders moét.”   

Wil je meehelpen met de volgende stappen van de toekomststoel in Breda? Neem dan contact op met ons: info@urbanlivinglabbreda.nl

Om de toekomststoel van Jan Terlouw een prominente plek in Den-Haag te geven zijn 40.000 handtekeningen nodig. Hier kun je de petitie tekenen: https://petities.nl/petitions/toekomststoel-geef-de-toekomst-een-151ste-zetel-in-de-tweede-kamer?locale=nl